احتمالاً برای شما هم پیش آمده که دلتان هوای یک غذای سنتی، لذیذ و خوش‌مزه ایرانی را کرده است اما وقت لازم برای پختن غذا را نداشته‌اید. در چنین شرایطی به احتمال زیاد اولین فکری که به نظرتان می‌رسد این است که از زودپز استفاده کنید و خیلی راحت و سریع غذای موردنظرتان را بپزید. اما بسیاری افراد فوبیای استفاده از زودپز را دارند و وقتی دست به زودپز می‌زنند، هر لحظه انتظار دارند که منفجر شود. خبر خوب این است که استفاده از زودپز بسیار ساده‌تر از آن است که فکرش را بکنید. در راهنمای استفاده زودپز به صورت جامع و کامل به تمام سوالاتی که ممکن است حین استفاده از زودپز در ذهن شما ایجاد شود، پاسخ داده و با خواندن آن تمام ترس‌تان برای استفاده از زودپز خواهد ریخت. پس با ما در دانستنی های فروشگاه سراییان همراه باشید.
زودپز یک وسیله خانگی بسیار پرکاربرد از جنس فولاد ضدزنگ یا آلیاژی از آلومینیوم است
که با استفاده از آن میتوانید غذا را در کم‌ترین زمان ممکن طبخ کنید.
زودپز چیست و چگونه عمل می‌کند؟
زود پز یک وسیله خانگی بسیار پرکاربرد از جنس فولاد ضدزنگ یا آلیاژی از آلومینیوم است که با استفاده از آن میتوانید غذا را در کم‌ترین زمان ممکن طبخ کنید. غذایی که داخل زودپز پخته می‌شود باید حاوی آب یا مایعی بر پایه آب (مانند آب مرغ، آب سبزیجات و غیره) باشد؛ زیرا غذا تحت فشار بالای بخار پخته می‌شود. فشار بالا باعث می‌شود که جوشیدن مایع متوقف شود و دمای پخت و پز به بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد برسد.
در یک ظرف پخت و پز معمولی مانند قابلمه، نقطه جوش آب ۱۰۰ درجه سانتیگراد در فشار استاندارد است. هنگامی که دما در ظرف به نقطه جوش آب رسید، گرمای اضافی باعث بخار شدن آب می‌شود. اما در یک زودپز که درب آن کاملاً بسته و کیپ شده است، اتفاق دیگری رخ می‌دهد. دانستن این اتفاق می‌تواند دید بهتری به شما در راهنمای استفاده زودپز بدهد.
طبق قانون فیزیک، هرچقدر فشار افزایش پیدا کند، نقطه جوش آب هم افزایش پیدا می‌کند. وقتی غذایی که حاوی آب یا مایعی بر پایه آب است را داخل دیگ زودپز ریخته و به آن گرما می‌دهید، با افزایش دما، فشار نیز افزایش می‌یابد و در نتیجه آب بیش از حد گرم می‌شود. وقتی فشار به ۱ بار یا ۱۰۰ کیلوپاسکال بالاتر از فشار جو موجود برسد، آب تقریباً به دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد (۲۴۸ درجه فارنهایت) رسیده است. این فشار و دمای بالا باعث می‌شود غذا سریع‌تر بپزد.
زودپز‌‌ها از یک سوپاپ برای کنترل فشار داخل دیگ استفاده می‌کنند. با کنترل فشار می‌توان دمای دقیق داخل دیگ را حفظ کرد. پس از رسیدن به فشار و درجه حرارت مطلوب، می‌توان گرما را تا حدی کاهش داد تا انتشار بیش از حد بخار به حداقل برسد و در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود.
مزایای پخت و پز در زودپز چیست؟
شاید اطلاعات ضد و نقیضی درباره مزایا و معایب پختن غذا در زودپز شنیده باشید که قبل از اینکه بخواهید راهنمای استفاده زودپز را بخوانید، تمایل داشته باشید که اول تکلیف خود را با این قضیه روشن کنید.
طبق یافته‌های محققان، برخی سموم مواد غذایی با پختن غذا در فشار بالا کاهش پیدا می‌کنند. مطالعه‌ای که کره‌ای‌ها روی آفلاتوکسین موجود در برنج (همراه با قارچ آسپرژیلوس) انجام دادند، نشان داد که پخت و پز تحت فشار بالا قادر است غلظت آفلاتوکسین را به میزان ۳۲٪ نسبت به برنج نپخته و ۷۷٪ نسبت به پخت و پز معمولی کاهش دهد.
البته بعضی غذا‌‌ها برای پخت و پز در فشار بالا مناسب نیستند. غذا‌‌هایی مانند رشته فرنگی، ماکارونی، غلات و اوتمیل (بلغور جو دوسر) می‌توانند لعاب و کف زیادی ایجاد کرده، جلوی دریچه بخار را بگیرند و شرایط ناامنی را ایجاد کنند.
از طرف دیگر برای پخت غذا در زودپز به آب یا مایع بسیار کمتری نسبت به یک قابلمه معمولی نیاز است. بنابراین ویتامین‌ها و مواد معدنی به نسبت وقتی که در قابلمه غذا طبخ می‌کنید و مقدار زیادی آب در قابلمه می‌ریزید، به میزان بیشتری حفظ می‌شوند. همچنین به دلیل زمان پخت کمتر و فشار بالا، ویتامین‌ها در حین پخت به خوبی حفظ می‌شوند.
انواع زودپز و کاربرد‌‌های آنها در راهنمای استفاده زودپز
زودپز‌‌ها به دو صورت در بازار موجود هستند:
یک: زودپز گازی
دو: زودپز برقی
زودپز گازی
زودپزهای گازی از گاز به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند. شما باید آنها را مانند قابلمه معمولی روی اجاق گاز قرار دهید. این زودپز‌‌ها یک سوپاپ برای کنترل فشار درون دیگ دارند و معمولاً دارای شاخص‌هایی هستند که سطح فشار داخل دیگ را نشان می‌دهد.
زودپز برقی
زودپزهای برقی از برق به عنوان منبع تأمین‌کننده انرژی استفاده می‌کنند و ویژگی‌های پیشرفته‌تری نسبت به زودپزهای گازی دارند. این نوع زودپز‌‌ها هم از سوپاپ برای کنترل فشار درون دیگ استفاده می‌کنند اما میکروچیپ‌هایی دارند که از قبل برای تنظیمات و دستور‌‌های غذایی مختلف برنامه‌ریزی شده‌اند و مراحل پخت غذا را بسیار ساده‌تر می‌کنند.
از آنجا که بسیاری از قابلیت‌های زودپزهای برقی خودکار است، دیگر نیازی به نظارت شما وجود ندارد و میتوانید غذا را در زودپز ریخته و با خیال راحت به کار‌‌های خارج از منزل خود رسیدگی کنید.
راهنمای استفاده زودپز قبل از اولین استفاده
وقتی می‌خواهید برای اولین بار از زودپز جدید خود استفاده کنید، ممکن است کمی‌سردرگم شوید و ندانید چه کاری باید انجام دهید تا طول عمر دستگاه زیاد شود و سال‌های طولانی برای شما کار کند. در راهنمای استفاده زودپز سعی می‌کنیم تمام سوال‌هایی که قبل از استفاده از دستگاه ممکن است برای شما پیش بیاید را پاسخ دهیم.
قبل از شروع استفاده از زودپز به ترتیب زیر عمل کنید:
اول: دستورالعمل‌ها را بخوانید. اطمینان حاصل کنید که دستورالعمل‌های نوشته شده در کتابچه راهنمای موجود در بسته‌بندی را دقیق خوانده و درک کرده‌اید. قطعات هر دستگاه به روش خاص خود سرهم می‌شوند و درب هر دستگاه به روش مخصوص آن بسته می‌شود. نحوه انجام کار‌‌های فوق در دستورالعمل‌ها با دقت توضیح داده شده است و سازندگان یک وسیله، معتبرترین اشخاص برای راهنمایی شما در این زمینه هستند.
دوم: قبل از اولین استفاده، تمام قطعات زودپز شامل درب، واشر و دیگ را با آب گرم بشویید.
سوم: بعضی زودپزهای برقی دارای دیگ تفلون و بعضی دارای دیگ استیل و بعضی دارای هر دو دیگ هستند. در دیگ‌هایی که جنس آنها از استیل است توصیه می‌شود قبل از اولین استفاده یک یا دو لیوان شیر را با دو الی سه لیوان آب مخلوط کرده و در ظرف بجوشانید. سپس آن را دور بریزید. به این ترتیب ظرف استیل براق باقی می‌ماند.
چهارم: تمام بدنه و قطعات زودپز شامل دیگ، درب و اتصالات را به دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید درز یا شکافی در آنها وجود نداشته باشد. اگر شکاف یا درزی در هریک از قطعات وجود داشته باشد، می‌تواند باعث خروج بخار بسیار داغ شود و موجب سوختگی شود.
پنجم: نصب و راه‌اندازی زودپز گازی و برقی، پایه و اساس یکسانی دارد اما در بعضی نکات با هم متفاوت است. ادامه راهنمای استفاده زودپز به این موضوع اختصاص دارد.
راهنمای استفاده زودپز و بررسی حالت‌های مختلف دستگاه به صورت گام به گام
حال که زودپز خود را نصب و راه‌اندازی کرده‌اید و از صحت و سلامت آن مطمئن شده‌اید، وقت آن است که از زودپز جدید خود استفاده کرده و اولین غذا را در آن بپزید.
در این قسمت از راهنمای استفاده زودپز به شما نشان می‌دهیم که چطور با شش گام ساده غذای لذیذ مورد نظر خود را طبخ کنید.
گام اول:
مواد غذایی خام یا تفت داده شده را درون دیگ یا قابلمه داخلی زودپز ریخته و به آن آب اضافه کنید. شما میتوانید عمل تفت دادن مواد غذایی را در قابلمه زودپز انجام دهید. اما هنگام تفت دادن نباید درب زودپز را ببندید.
توجه داشته باشید که برای هر نوع پختی باید حداقل یک لیوان آب یا هر مایع بر پایه آب دیگری (مانند آب مرغ، آب سبزیجات و غیره) به محتویات زودپز اضافه کنید. معمولاً در دفترچه دستورالعمل زودپز میزان آب مورد نیاز برای انواع مواد غذایی نوشته شده است.
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کنید این است که نباید بیشتر از ۳/۲ حجم زودپز را پر کنید زیرا بخار برای متراکم شدن نیاز به فضا دارد و اگر این فضا را در اختیار نداشته باشد، به بیرون می‌ریزد.
گام دوم:
درب زودپز را به درستی ببندید. بسیار اهمیت دارد که درب درست قفل شده باشد. از آنجا که نحوه بستن درب در زودپزهای مختلف متفاوت است، نمی‌توانیم دستورالعمل مشخصی برای این کار در راهنمای استفاده زودپز ارائه دهیم؛ اما شما با مراجعه به دفترچه راهنمای زودپز خود میتوانید اطلاعات لازم در این خصوص را به دست آورید.
همچنین مطمئن شوید سوپاپ در موقعیت درست آن است و واشر آب‌بندی دیگ سالم است و در جای خود محکم شده است. درست قرار نگرفتن واشر می‌تواند موجب خارج شدن بخار، سر رفتن غذا، خاموش شدن شعله گاز در زودپزهای گازی و نپختن غذا شود.
گام سوم:
تنظیمات فشار بخار را انتخاب کنید. به این معنی که:
یک: در زودپزهای برقی، برنامه و زمان پخت را انتخاب کنید.
دو: در زودپزهای گازی، اجاق گاز را روشن کنید، حرارت را بالا برید.
گام چهارم:
صبر کنید تا فشار داخل قابلمه زیاد شود.
گام پنجم:
پخت غذا تحت فشار زیاد شروع می‌شود و:
یک: در زودپزهای برقی، شمارش معکوس زمان پخت در صفحه نمایش زمان نشان داده می‌شود.
دو: در زودپزهای گازی، حرارت را کم کنید و با توجه به زمان لازم برای پخت غذا، خودتان حساب زمان را داشته باشید.
گام ششم:
وقتی مدت زمان مقرر به پایان رسید، حرارت را قطع کنید و بگذارید بخار داخل قابلمه خارج شود. شما میتوانید زودپز را به حال خود ر‌‌ها کنید تا به تدریج بخار آن خارج شود که در این صورت غذا تا مدتی همچنان پخته می‌شود. یا از سوپاپ تنظیم خروج بخار برای سرعت بخشیدن به این عمل استفاده کنید که برای غذا‌‌هایی مانند سبزیجات، ماهی و غذا‌‌های لطیف این روش توصیه می‌شود و به آن تخلیه سریع گفته می‌شود.
در زودپزهای گازی میتوانید بدنه زودپز را در آب سرد قرار دهید تا بخار آن سریع‌تر خارج شود. یک عیب پخت و پز با زودپز این است که شما نمی‌توانید غذا را در حین پخت بچشید تا از پختن مواد مطمئن شوید. به همین دلیل هنگام استفاده از زودپز، رعایت دستورالعمل پخت مواد غذایی با زمان بندی دقیق ضروری است.
حال غذای شما آماده است و میتوانید آن را سرو کنید. اما کار شما تمام نشده است. بعد از هر بار استفاده از زودپز باید نکاتی را رعایت کنید که در بخش بعدی راهنمای استفاده زودپز به بررسی آنها می‌پردازیم.
راهنمای استفاده زودپز بعد از هر بار استفاده
بعد از هر بار استفاده از زودپز موارد زیر را انجام دهید:
یک: تمام قطعات زودپز شامل درب، واشر آب‌بندی، سوپاپ اطمینان و قابلمه را به دقت بشویید.
دو: در صورت وجود پارگی و خرابی، واشر آب‌بندی را تعویض کنید.
سه: هرچند وقت یک بار پیچ دسته زودپز گازی خود را بررسی کرده و در صورت شل شدن، آن را سفت کنید. در صورتی که پیچ دسته شل شود، ممکن است هنگام جا‌به‌جا کردن از دست شما ر‌‌ها شود و باعث سوختگی و آسیب‌دیدگی شما شود.
چهار: درب زودپز را بررسی کنید تا مشکلی نداشته باشد. اگر درب زودپز نیاز به تعمیر داشت، آن را سریعاً تعمیر کنید و تا قبل از آن از زودپز استفاده نکنید.
باید ها و نباید ها :
برخی باورها و بایدها و نبایدها در مورد زودپز وجود دارد که در این قسمت از راهنمای استفاده زودپز رایج‌ترین آنها را بررسی کرده و توضیحات لازم را ارائه می‌کنیم.
یک: برخلاف قابلمه معمولی، شما میتوانید غذای منجمد را در زودپز بپزید. دلیل این امر آن است که در روش‌های پخت سنتی مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا پروتئین موجود در مواد غذایی گرم شود و پروتئین مدت زمان زیادی در منطقه خطرناک دما قرار می‌گیرد. در زودپز میتوانید با خیال راحت غذا را مستقیماً از حالت منجمد بپزید. فقط باید مدت پخت آن را مقداری بیشتر کنید.
دو: غذا را چه قبل و چه بعد از پخت، درون زودپز نگهداری نکنید. غذا باید از زودپز خارج شده و در یخچال نگهداری شود.
سه: برای اینکه غذای شما خوش‌طعم‌ترین حالت ممکن را داشته باشد، به میزان آبی که در قابلمه زودپز می‌ریزید و همچنین زمان پخت غذا دقت کنید. شما به تدریج در اثر تجربه متوجه می‌شوید که برای هر غذا چه میزان آب بریزید و چه مدت آن را طبخ کنید. اما در ابتدای کار بهتر است از جداولی که در دفترچه راهنما آورده شده است، استفاده کنید.
باز نشدن درب زودپز
یکی از اشکالات متداولی که اکثر افراد با آن روبرو می‌شوند، باز نشدن درب زودپز است. مسأله بسیار مهم این است که هرگز درب زودپز را با فشار باز نکنید. این کار بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث انفجار زودپز شود. در چنین شرایطی به ترتیب زیر عمل کنید:
مرحله اول: گاهی اوقات بخار کاملاً خارج نشده است و سیستم قفل فعال است. اگر اندکی صبر کنید مشکل برطرف شده و درب باز می‌شود.
مرحله دوم: اگر عجله دارید، سوپاپ را در وضعیت خروج سریع بخار قرار دهید و مجدداً اقدام به باز شدن درب کنید.
مرحله سوم: اگر هیچ یک از راه‌حل‌های فوق موفق عمل نکرد، بهترین کار این است که بگذارید زودپز کاملاً خنک شود. درب زودپز خنک باز می‌شود.
بسته نشدن درب زودپز
اگر درب زودپز شما بسته نمی‌شود، معمولاً به دلایل زیر است:
مرحله اول: واشر درست جایگذاری نشده است. آن را بررسی کنید.
مرحله دوم: قبلاً درون زودپز غذا پخته‌اید و هنوز داخل آن فشار وجود دارد. کمی صبر کنید تا از شدت فشار کم شود. سپس با فشار کمی‌که با دست خود به درب زودپز وارد می‌کنید، مجدداً اقدام به بستن درب کنید.
مرحله سوم: اگر هیچ یک از اقدامات فوق عمل نکرد، با نمایندگی تماس بگیرید.
نحوه تمیز کردن دستگاه زودپز
در قسمت راهنمای استفاده زودپز بعد از هر بار استفاده، به چند نکته در مورد تمیز کردن دستگاه اشاره کردیم. در این قسمت تمام نکاتی که برای تمیز کردن دستگاه باید در نظر بگیرید را بیان می‌کنیم.
اول: شما میتوانید قابلمه و درب زودپز را هم با دست و هم با ماشین ظرفشویی بشویید؛ اما واشر را حتماً با دست بشویید و از قرار دادن آن در ماشین ظرفشویی خودداری کنید زیرا دمای بالای ماشین از عمر واشر می‌کاهد.
دوم: هنگام شست‌و‌شو با دست حتماً از اسکاچ نرم و مایع ظرفشویی استاندارد استفاده کنید و قطعات را با سیم نشویید زیرا باعث ایجاد خط‌هایی روی قطعات می‌شود که به مرور زمان از براقی و زیبایی آنها می‌کاهد.
سوم: بعد از هر بار استفاده، در زودپزهای گازی درب و بدنه را با پارچه تمیز و نرم خشک کنید تا مانع از ایجاد لکه‌های ناشی از رسوب آب شوید. در زودپزهای برقی این کار را برای درب و بدنه خارجی انجام دهید تا اگر مواد غذایی روی بدنه خارجی ریخته است، پاک شود.
چهارم: هر از چند گاهی، واشر آب‌بندی را با کمی‌روغن خوراکی چرب کنید تا دیرتر فاسد شود.
پنجم: اگر از زودپز استفاده نمی‌کنید، درب را به صورت وارونه روی زودپز قرار داده و آن را در کابینت قرار دهید یا یک روکش مناسب روی آن بکشید.
نکات ایمنی استفاده از زودپز
از آنجا که در داخل زودپز فشار و دمای بالایی وجود دارد، هنگام استفاده از آن باید برخی نکات را رعایت کنید تا دچار سانحه و سوختگی نشوید. در آخرین قسمت از راهنمای استفاده زودپز به بررسی این نکات می‌پردازیم:
یکی از مزیت‌های زودپزهای مدرن امروزی که کار کردن با آنها را امن می‌کند این است که مانع از بازشدن درب، قبل از خروج کامل بخار می‌شوند. گاهی اوقات افراد عجله دارند و می‌خواهند درب زودپز را سریع‌تر باز کنند بنابراین قبل از اینکه بخار کاملاً خارج شود اقدام به باز کردن درب می‌کردند.
در زودپزهای قدیمی این کار امکان‌پذیر بود و منجر به انفجار و پخش شدن مواد در صورت فرد می‌شد. اما خوشبختانه در زودپزهای مدرن، این امکان فراهم نیست. با این حال به این نکته توجه داشته باشید و اگر از زودپز قدیمی استفاده می‌کنید، هرگز قبل از خروج بخار درب آن را باز نکنید.
اول: از زودپز به عنوان سرخ‌کن استفاده نکنید. سرخ کن تجهیزاتی دارد که زودپز فاقد آن است.
دوم: زودپز را از مواد غذایی پر نکنید و مقداری فضا برای پخت غذا قرار دهید؛ در غیر این صورت هنگام باز کردن درب، زودپز منفجر خواهد شد.
سوم: مواد غذایی که هنگام پخت ایجاد لعاب یا کف می‌کنند مانند برنج، ماکارونی، جو دو سر و غیره را در زودپز نپزید؛ زیرا ممکن است روزنه خروج فشار را مسدود کنند.
چهارم: هنگام باز کردن درب زودپز، صورت خود را عقب بکشید. بخاری که از غذا پخش می‌شود ممکن است بوی خوبی داشته باشد اما بسیار داغ است و می‌تواند پوست شما را بسوزاند.
پنجم: اگر از روش خروج سریع بخار استفاده می‌کنید، بخار داغ می‌تواند دستان شما را بسوزاند؛ بنابراین حتماً از دستگیره یا یک دستکش محافظ استفاده کنید.
ششم: پس از اتمام پخت و خاموش کردن شعله گاز، سوپاپ اطمینان را برای خروج بخار آزاد کنید.
هفتم: روی درب زودپز یک سوپاپ وجود دارد که وقتی فشار بخار به حدی برسد که ظرف نتواند آن را تحمل کند، این دریچه باز شده و بخار از آن خارج می‌شود. قبل از بستن در زودپز سوپاپ را بررسی کنید و از باز بودن آن مطمئن شوید.
هشتم: اگر زودپز شما گازی است، هرچند وقت یک بار پیچ دسته را سفت کنید. اگر پیچ‌ها شل باشند، هنگام حمل زودپز ممکن است از دست شما ر‌‌ها شده و باعث آسیب دیدگی و سوختن شما شود.
نهم: یکی از مزایای زودپز برقی این است که میتوانید آن را به حال خود ر‌‌ها کنید. اما هنگام پخت بعضی غذا‌‌ها بهتر است زودپز را بدون مراقب ترک نکنید. گاهی اوقات با اندکی مراقبت می‌توان از بروز حوادث غیرمترقبه و مشکلات ناشی از آن پیشگیری کرد.
زودپز یک وسیله کاربردی و راحت است که زمان پخت غذا‌‌ها را به میزان قابل توجهی پایین آورده و کار شما را بسیار آسان می‌کند. اگر دقیقاً بدانید که چگونه از زودپز خود استفاده کنید که موجب خرابی و نقص قطعات مختلف آن نشوید و همچنین با نکات ایمنی که حین استفاده از زودپز باید آنها را در نظر بگیرید، آشنا باشید میتوانید سال‌ها از این وسیله عالی استفاده کرده و هیچ‌گونه نگرانی بابت منفجر شدن آن نداشته باشید.
همچنین شما میتوانید با مراجعه به لینک زیر جدیدترین و امن ترین زودپز های موجود در بازار را خریداری کنید :
https://saraeian-store.com/-ashpaz/-zodpaz